دوشنبه ۰۶ مرداد ۱۴۰۴ - July 28 2025
در جريان جنگ ۱۲ روزه ميان ايران و رژيم صهيونيستي، جامعه ايران آزموني مهم در حوزه توليد، مديريت منابع و كنترل بازار را پشت‌سر گذاشت. اين بحران نشان داد ظرفيت توليد داخلي و حمايت‌هاي دولتي تا چه حد مي‌تواند ثبات اقتصادي و اجتماعي را حفظ كند. در روزهاي ابتدايي جنگ، دولت با صدور دستورالعمل‌هايي براي استمرار توليد، تأمين مواد اوليه، تثبيت قيمت‌ها و تسهيل لجستيك، مانع از اختلال در بازار شد. بسياري از كارخانه‌ها شبانه‌روزي فعاليت كردند و توليدكنندگان داخلي در حوزه‌هاي غذايي، بهداشت و دارو، نقش اصلي را در تأمين نيازها ايفا كردند. دولت با ارايه مشوق‌هايي چون تخصيص سوخت ترجيحي، تسهيل واردات مواد اوليه و حمايت از صنايع كوچك، تلاش كرد زنجيره توليد را حفظ كند. اين اقدامات، علاوه بر آثار اقتصادي، اعتماد عمومي را تقويت كرد. با آغاز درگيري‌ها، هجوم به فروشگاه‌ها و جايگاه‌هاي سوخت افزايش يافت، اما عرضه بنزين بدون اختلال ادامه يافت كه بيانگر آمادگي زيرساختي كشور در حوزه انرژي بود.
در بخش كالاهاي اساسي نيز، افزايش تقاضا و نوسانات بازار، زمينه‌ساز سوءاستفاده شد. قيمت برخي اقلام مانند برنج، روغن و ميوه در برخي مناطق، به‌ويژه شهرهاي مرزي، به‌طور غيرمنطقي افزايش يافت. در واكنش، دولت و نهادهاي نظارتي اقداماتي چون واردات فوري، تشديد بازرسي‌ها و برخورد با انبارهاي غيرقانوني را در پيش گرفتند. با اين حال، ناهماهنگي در توزيع و ضعف نظارت ميداني، مشكلاتي را در برخي مناطق باقي گذاشت.
واكنش عمومي مردم نيز قابل‌توجه بود؛ برخلاف برخي كشورها كه بحران به غارت مي‌انجامد، در ايران رفتارها عمدتاً محتاطانه و در چارچوب ذخيره‌سازي محدود باقي ماند. اين امر نشان‌دهنده بلوغ اجتماعي و تجربه تاريخي در مواجهه با بحران‌هاست. در مجموع، اين جنگ كوتاه، آزموني براي تاب‌آوري اقتصادي كشور بود. اگرچه چالش‌هايي چون احتكار و افزايش قيمت‌ها وجود داشت، اما پايداري توليد، تداوم عرضه و حفظ آرامش عمومي، از نكات مثبت آن بود. اين تجربه بار ديگر ضرورت تقويت توليد داخلي، كاهش وابستگي، حمايت هدفمند از صنايع و ارتقاي بهره‌وري را يادآوري كرد. اگر توليد، خط مقدم اقتصاد ملي تلقي شود، حتي در سخت‌ترين شرايط نيز مي‌توان ثبات كشور را حفظ كرد.
اين تكرار تجربه كه بار اول در جنگ تحميلي با عراق اتفاق افتاد بيانگر اعتماد مردم به حاكميت و انتخاب درست در انتخابات رياست‌جمهوري و همچنين باور دولت به خدمت به آحاد مردم بود. توليد همچنان در خط اول مقابله با دشمن قرار دارد و با اين اتفاق حاكميت نيز بايد به درستي پشتيبان توليدكنندگان باشد. با پرهيز از تصميمات خلق‌الساعه، بروكراسي دست و پا گير، چالش در حمايت‌هاي تسهيلاتي و نگاه از بالا به پايين راه‌ها به سرعت هموار خواهد شد.پژوهشگر ديپلماسي اقتصادي
